Lập dàn ý bài thơ Chiều tối (Mộ)

Gợi ý học sinh lập dàn ý bài thơ Chiều tối trong chương trình Văn 11 kèm phân tích bài thơ Chiều tối. So với các bài viết trên mạng, bài viết của chúng tôi biên soạn đầy đủ và chi tiết hơn rất nhiều. Rất mong nhận được nhiều sự đón nhận về nội dung bài viết bên dưới.

Lập dàn ý bài thơ Chiều tối

I. Mở bài

1. Giới thiệu tác giả:

– Hồ Chí Minh không chỉ là một vị lãnh tụ vĩ đại mà còn là một danh nhân văn hóa của dân tộc.

– Hồ Chí Minh để lại cho nước nhà một sự nghiệp văn học đồ sộ

2. Giới thiệu tác phẩm:

– Tác phẩm được trích trong tập thơ Nhật Kí trong tù của Bác

– Bài thơ thể hiện tình yêu thiên nhiên và tấm lòng lớn lao của Hồ Chủ tịch

II. Thân bài

1. Hai câu đầu

Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ

Vân mạn mạn độ thiên không

– Khung cảnh chiều tối được mở ra với hình ảnh tả thực đầy chất thơ: hình ảnh cánh chim mải miết bay về rừng tìm nơi trú ngụ; những đám mây lờ lững bảng lãng trôi về cuối trời.

– Một không gian mênh mông, rộng lớn nhưng lại thơ mộng, yên bình

– Gợi một buổi chiều tà hiu hắt, ánh nắng chỉ còn le lói phía chân trời.

– Không gian thiên nhiên chính là tấm gương soi phản chiếu nội tâm con người:

– Cánh chim vội vã mang dáng vẻ sự mệt mỏi, nhọc nhằn sau ngày tháng rong ruổi

– Áng mây lững lờ trôi, cô đơn, lẻ loi trên nền trời mênh mông, rộng lớn.

– Bầu trời như được đẩy lên cao hơn xa hơn nỗi lòng con người vì thế cũng như trải dài ra ngút ngàn. Đứng trước thời khắc cuối ngày, lòng người bỗng thấy cô đơn, chống trải; thấy mỏi mệt, bâng khuâng. Và cánh chim sau những phút giây mỏi mệt vẫn được nghỉ ngơi nơi tổ ấm còn người sau những giây phút gông cùm, đọa đầy lại phải chịu cảnh ngục tù tăm tối.

– Thế nhưng người ấy lại chẳng một câu than vãn, oán trách mà lại thả hồn vào thiên nhiên cảnh vật để cảm nhận và chấm phá nên những nét tuyệt mĩ nhất của bức tranh cuối ngày.

– Thể hiện tình yêu thiên nhiên rạo rực trong trái tim người chiến sĩ cách mạng

– Trong tâm tưởng người chiến sĩ lúc nào cũng thường trực nỗi nhớ về quê hương, đất nước.

– Ý chí sắt đá, nghị lực phi thường, phong thái ung dung và niềm lạc quan cách mạng của Hồ Chủ tịch. (cánh chim biểu tượng cho cuộc sống tự do)

Đánh giá, mở rộng:

– Hai câu thơ vừa mang nét cổ điển, hiện đại với những hình ảnh thơ quen thuộc, bút pháp ước lệ tượng trưng, chấm phá điểm xuyết, không nói về cảnh trời chiều nhưng người đọc vẫn có thể cảm và hình dung ra không gian và nỗi lòng mà câu thơ muốn gửi gắm

– Cánh chim không còn là đề tài xa lạ trong thơ cổ thế nhưng cánh chim của Bác lại thật đặc biệt. Nếu như cánh chim của Lý Bạch là cánh chim “điểu cao phi tận”  bay vút vào không gian ngút ngàn thì cánh chim của Hồ chủ tịch lại mang hồn sống, là cánh chim chao liệng không gian, làm chủ không gian, vạn vật.

2. Hai câu cuối:

Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc

Bao túc ma hoàn, lô dĩ hồng

– Bức tranh sinh hoạt của con người nơi xóm núi:

– Bóng tối buông xuống phủ lấp không gian

– Hình ảnh cô thôn nữ miền sơn cước hăng say, uyển chuyển với công việc thường nhật: say ngô => vẻ đẹp khỏe khoắn, trẻ trung, tràn đầy sức sống

– Hình ảnh lò than rực hồng: bừng lên ánh sáng, xua tan bóng tối, sưởi ấm không gian hiu quạnh, lạnh lẽo, vắng vẻ ở ý thơ trên.

– Hình tượng thơ gần gũi, mộc mạc diễn tả chân thực nhịp sống cuối ngày tại miền sơn cước. Qua đó thể hiện tình yêu thương, trân trọng vô bờ của Bác đối với người lao động.

– Hình tượng thơ mang tính chất của sự vận động:

– Thời gian từ chiều tối cho đến tối hẳn

– Cánh chim bay, chòm mây trôi để rồi cũng quy tụ về phía tương lai về ánh sáng.

– Lòng người đi từ chỗ lạnh giá, cô quạnh đến mức ấm nóng, say mê, rạo rực, vui tươi, hồ hởi.

– Nhãn tự “hồng” khép lại bài thơ có sức lay động, lan tỏa đến toàn bộ ý thơ:

– Ngọn lửa hồng lan tỏa, lấn át bóng đêm; xua đi khoảnh khắc lạnh lẽo buốt giá trong cõi lòng con người. Ngọn lửa ấy thổi bùng lên bao khát vọng, ý chí và quyết tâm người chiến sĩ cách mạng giữa cảnh ngục tù đọa đầy.

– Hai câu thơ đã tô vẽ dáng dấp con người. Con người hiện lên kì vĩ, làm chủ không gian, thời gian, xua đi sự cô đơn, vắng vẻ của thiên nhiên. Bên cạnh đó, ýthơ còn thể hiện sức sống mãnh liệt và khát khao lớn lao của người thi nhân.

III. Kết bài:

Nghệ thuật:

– Sử dụng từ hán ngữ

– Bút pháp ước lệ tượng trưng: lấy mây điểm trăng; lấy động tả tĩnh, lấy cảnh vật để khắc tạc thời gian, nhấn nhá nỗi niềm con người.

– Nét cổ điển xen lẫn hiện đại:

Nét cổ điển : hình ảnh thơ; ngôn ngữ thơ; thể thơ thất ngôn tứ tuyệt

Nét hiện đại: Không san sẻ nỗi buồn với thiên nhiên mà hòa hợp với thiên nhiên. Từ trong cái khó khăn, cơ cực mà toát lên phong thái ung dung, lạc quan cách mạng.

Nội dung

– Bức tranh thiên nhiên bao la, rộng lớn nhưng vắng vẻ, cô quạnh

– Hình tượng con người với sức sống mãnh liệt, ung dung, tự tại giữa gông cùm, xiềng xích.

✅ Xem thêm >>> DÀN Ý NGẮN GỌN CẢM NHẬN VỀ BÀI THƠ CHIỀU TỐI – HỒ CHÍ MINH

 

Phân tích bài thơ Chiều tối lớp 11

Chiều tối là bài thơ của tác giả Hồ Chí Minh trong chương trình Ngữ Văn 11, bài thơ sáng tác trong thời gian bị giặc cầm tù. Em hãy viết phân tích bài thơ Chiều tối.

Bài thơ Chiều tối của tác giả Hồ Chí Minh rút ra trong tập thơ Nhật ký trong tù, đây cũng là quãng thời gian Bác bôn ba tìm đường cứu nước nhưng bị giặc bắt. Bài thơ Chiều tối được sáng tác trong hoàn cảnh chuyển lao  từ Tĩnh Tây về đến Thiên Bảo vào thời điểm chiều tối giữa khung cảnh thiên nhiên núi rừng.

Bài thơ mở đầu bằng khung cảnh thiên nhiên thôn quê vào lúc chiều tối:

Chim mỏi về rừng tìm cây ngủ,

Chòm mây lẻ trôi lững lờ trên tầng không

Chiều tối là khoảng thời gian kết thúc một ngày hoạt động, làm việc, chim chóc quay trở về chỗ ngủ, không gian thiên nhiên cũng lặng im chỉ còn những chòm mây trôi lẻ lững lờ trên không. Cảnh vật lúc này đi đến kết thúc một ngày, sự hoang vu, cô đơn và lạc lõng.

Trong hoàn cảnh chuyển nhà lao, Bác đã có quãng thời gian được ngắm nhìn thiên nhiên, đắm chìm vào không gian núi rừng, tinh thần yêu đời thể hiện đậm nét.  Chỉ với hai câu mở đầu những người đọc cùng hình dung khung cảnh thiên nhiên vào thời điểm đó.

Trong thơ của Bác không thể thiếu hình ảnh con người:

Cô em xóm núi xay ngô tối,

Xay hết, lò than đã rực hồng.

Hình ảnh con người xuất hiện trong phần cuối làm cho bài thơ trở nên vui vẻ hơn, cô thôn nữ xay ngô chính là điểm nhấn của bài thơ. Con người lao động hiện lên sự hăng hái, hồ hởi khi thực hiện công việc xay ngô tối, hình ảnh lò than rực hồng mang lại sự ấm áp, niềm vui và xua đi cảm giác u buồn, lạnh lẽo của không gian chiều tối. Đọc đến đây ai cũng cảm nhận được niềm vui của Bác thật giản dị đó là được ngắm nhìn những con người lao động, vui niềm vui của người khác.

Kết thúc bài thơ hình ảnh bếp lửa hồng làm cho lòng Bác vui hơn, sưởi ấm và xua đi cảm giác nhớ nhà da diết trong lòng thi nhân. Bài thơ Chiều tối cùng thể hiện sự lạc quan của người chiến sĩ dù trong hoàn cảnh nghặt ngèo bị giam cầm tù đày.

Trên đó là dàn ý bài thơ chiều tối và phân tích bài thơ Chiều tối của tác giả Hồ Chí Minh sử dụng tham khảo khi làm văn.

Lớp 11 -